To, że drzewa zostają „gołe” na zimę jest dla nas oczywiste. Dzieci cieszą się, mogąc zbierać różnokolorowe liście lub szurać w nich nogami podczas spacerów. Dorośli cieszą się mniej- ciągłe grabienie opadłych liści bywa męczące. A kto zastanawiał się jak się to dzieje, że drzewo wie, że powinno je zrzucić i wie kiedy to zrobić?

Liście na zimę zrzucają drzewa liściaste, występujące niemal wyłącznie na półkuli północnej. Panuje tu klimat umiarkowany- lata bywają upalne, a zimy dość mroźne. Zima to bardzo trudny czas, nie tylko dla zwierząt, ale również dla drzew- temperatura znacznie spada, brakuje światła, a woda zamarza. Utrzymanie liści na zimę przez drzewa rosnące w naszym klimacie byłoby bardzo nieopłacalne. Brak światła uniemożliwia prowadzenie fotosyntezy, czyli produkcji pokarmu w liściach. Niska temperatura doprowadziłaby do zamarznięcia wody znajdującej się w liściach, a to spowodowałoby zniszczenie ich komórek.

Rośliny (w tym drzewa) bardzo boją się suszy fizjologicznej, czyli okresu, kiedy woda występuje, jednak nie jest dostępna dla roślin. Powodem tego może być niska temperatura i zamarzanie wody w glebie. Zatem drzewo w czasie mrozów musi oszczędzać wodę, a najwięcej jej „ucieka” przez, znajdujące się na liściach, aparaty szparkowe. Drzewo, pozbywając się liści jesienią, broni się przed śmiercią spowodowaną przesuszeniem.

Wyjątkiem są drzewa iglaste. Ich liście, które przybrały formę igieł, mają mała powierzchnię, mniej aparatów szparkowych i są pokryte grubą warstwą ochronną- chroni je to przed niedostatkiem wody. To dlatego drzewa iglaste nie muszą zrzucać igieł na zimę. Wyjątkiem jest modrzew.

Zrzucanie liści to skomplikowany proces. Najpierw liście zaczynają się starzeć, a następnie zanika zawarty w nich zielony barwnik- chlorofilu. Utrata chlorofilu uwidacznia inne barwniki, co sprawia, że liście przybierają piękne żółte, pomarańczowe i czerwone kolory.

Następnie miedzy liściem a gałązką zaczyna tworzyć się tzw. warstwa odcinająca. Połączenie liści z drzewem zaczyna być osłabione przez co do liści zahamowany jest dopływ wody i składników odżywczych. Pozbawione wody liście usychają i z czasem opadają.

Drzewa po zrzuceniu liści przechodzą w stan spoczynku. Maleje ich zapotrzebowanie na wodę i składniki pokarmowe. Dzięki zapasom cukrów i tłuszczy, zgromadzonych w pniach, gałęziach i korzeniach, drzewo przetrwa zimę- czas niskich temperatur i braku światła.