Asset Publisher Asset Publisher

Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny

Pierwsze przymrozki są dla leśników sygnałem, że pora wykonać coroczne poszukiwania szkodników sosny.

Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny służą do oceny zagrożenia drzewostanów sosnowych. Szkodniki pierwotne to owady foliofagiczne, czyli takie, które żywią się igłami, czyli aparatem asymilacyjnym drzew. Przymiotnik „pierwotne” wskazuje, że są to owady, które jako pierwsze atakują zdrowe drzewa.

Poszukiwania trzeba przeprowadzić po pierwszych przymrozkach. To właśnie wtedy owady schodzą  z koron drzew, gdzie intensywnie żerowały, pod ściółkę. Tam zimują w postaci, która umożliwia im przetrwanie zimy. Najczęściej jest to postać poczwarki lub kokon, rzadziej gąsienica.

Najbardziej zagrożone są lasy jednogatunkowe, zwane przez leśników monokulturami. Aby zmniejszyć zagrożenie, leśnicy przebudowują monokultury, urozmaicają skład gatunkowy i wiekowy. W drzewostanach mieszanych owady nie maja możliwości rozprzestrzeniania się. W takim lesie jest też więcej organizmów dla których owadzie szkodniki są pożywieniem- bakterie, grzyby, owady pasożytnicze i drapieżne, borsuki, dziki, a także owadożerne ptaki.

Jesienne poszukiwania wykonuje się co roku w określonych miejscach nazywanych stałymi partiami kontrolnymi (PK). Ich wielkość to około 1 ha. Odnalezienie ich w terenie ułatwia informacja opisana na drzewie białą farbą- symbol PK (partia kontrolna) oraz przypisany numer.

Najczęściej podczas poszukiwań znajduje się poczwarki zawisaka, strzygoni i poprocha oraz kokony boreczników, gąsienice barczatki sosnówki i larwy osnui gwiaździstej.

W partii kontrolnej jesienne poszukiwania prowadzi się na 10 powierzchniach próbnych (wokół wybranych drzew), każda o wielkości 0,5 m2. Poszukiwania polegają na rozgarnięciu ściółki aż do warstwy gleby mineralnej, odszukaniu i zebraniu owadów. Do ziemi przykłada się specjalną ramkę o wymiarach 0,5 metra na 1 metra. Należy to zrobić w określonym kierunku i odległości od pnia drzewa. Poszukiwania szkodników pierwotnych sosny prowadzi się w zespołach kilkuosobowych, złożonych z pracowników Zakładu Usług Leśnych oraz osoby nadzorującej z leśnictwa. Część terenowa to dopiero początek pracy. Aby precyzyjnie określić stan zagrożenia lasu, zebrane owady umieszcza się w tekturowych pudełkach, które opisuje się w odpowiedni sposób, aby było wiadomo z którego miejsca pochodzą. Następnie zebrane owady trafiają do nadleśnictwa, gdzie wstępnie identyfikuje się, jakie gatunki znaleziono. Stamtąd wysyłane są do regionalnego oddziału Zespołu Ochrony Lasu. Tam pracownicy oznaczają gatunki, zdrowotność poczwarek lub larw i określają stopień zagrożenia na stałej partii kontrolnej. Jeżeli zostanie stwierdzone zagrożenie, podejmuje się odpowiednie działania- poszukiwania w sąsiednich drzewostanach lub dodatkowe wiosenne poszukiwania w kolejnym roku.

W związku z narastaniem populacji szkodników sosny w stosunku do lat ubiegłych, w tym roku ZOL w Olsztynie zaproponował przeprowadzenie jesiennych poszukiwań szkodników pierwotnych sosny starą metodą tzw. "metodą podokapową".

Polega ona na przeszukaniu ścioły pod wybranym jednym drzewem na partii kontrolnej (PK) o powierzchni, która obrazuje kształt korony. Ponadto, należy przeszukać szyję korzeniową oraz spękania kory do wysokości 1,5 m, gdzie zimuja boreczniki. Owady znalezione na całej powierzchni podokapowej z wyjatkiem chrząszczy, umieszcza się w pudełku.